En direct

NAIZ irratia

[26] Gorka Arana euskalduna Marterako bidean

´Perseverance´ibilgailua Martera iritsi da eta berehala hasi da bertako datuak Lurrera bidaltzen. Neurketa horiek ongi kalibratuak egotearen ardura EHUko IBeA zientzilari taldearena da. Gorka Arana 'Mars 2020' misioko kidea izan da Naiz Irratian.

Audio_placeholder

[26] Gorka Arana euskalduna Marterako bidean

Loading player...
El Ingenuity, en esta imagen a unos cuatro metros del Perseverance, se prepara para su primer vuelo en Marte. (NASA/JPL-Caltech/MSSS-AFP)
El Ingenuity, en esta imagen a unos cuatro metros del Perseverance, se prepara para su primer vuelo en Marte. (NASA/JPL-Caltech/MSSS-AFP)

Transkripzioa:

Ander:
Zer egiten duzu ilargira begira?

Ioar:
Ez nago ilargira begira.

Ander:
Gora begira zaude.

Ioar:
Izar asko dago gaur.

Ander:
Atzoko berberak dira, Ioar. Ez bat gehiago, ez bat gutxiago.

Ioar:
Badakit, Ander. Baina gaur izar gehiago ikusten ari naiz.

Ander:
Zerbait gertatzen al zaizu? Kontatu nahi didazu?, edo intimoa da?

Ioar:
Ez zait ezer gertatzen. Kontua da Euskal Herriko Unibertsitatean badela zientzialari taldea bat, IBeA izena duena. Mars 2020 misioan parte hartu du.

Ander:
Ez dut inoiz halakorik entzun.

Ioar:
Martera Perseverance ibilgailua iritsi zenean, planeta hartako datuak hona bidaltzen hasi zen berehala. Neurketa horiek ongi kalibratuta egotearen ardura Euskal Herriko ikerketa taldearena da.

Ander:
Orain ulertzen dut. Zuk... talde horretan egoteko gogoa daukazu.

Ioar:
Nola dakizu?

Ander:
Igarlea naiz! Zuri astronomia gustatzen zaizu, eta ni astrologoa naiz.

Ioar:
Beti adarra jotzen didazu...

Ander:
Ikerlari talde horretan sartzeko itxaropena duzu, bai edo ez?

Ioar:
Ez naiz ausartzen Gorka Aranari deitzen.

Ander:
Ikerlarietako bat al da Gorka Arana hori?

Ioar:
Bai.

AUDIOA-1 | GORKA ARANA

Ander:
Argi eta garbi geratu da martetarrik ez dagoela.

Ioar:
Ez dago, ez. Zeu zara geratzen den bakarra.

Ander:
Perseverance ibilgailua NASArena izango da, ezta?

Ioar:
Bai. Bi metro luze, bi metro garai eta hiru metro zabal da, gutxi gorabehera. Floridatik bidali zuten 2020ko uztailean, eta zazpi hilabete geroago iritsi zen Martera, 2021eko otsailean.

Ander:
Han ez dute ezer berezirik aurkituko.

Ioar:

Zuk zer jakingo ote duzu!

Ander:
Kasu egidazu.

Ioar:
Orain dela 4.000 milioi urte Marte planetan ura zegoela egiaztatu dute.

Ander:
Baina orain ez dago.

Ioar:
Marten duela milioika urte ibai bat izandako lekura bidali dute ibilgailua. Han zer bizi aukera dagoen aztertuko dute.

Ander:
Sentitzen dut zu nahigabetzea, baina han ez dago ezer.

Ioar:
Marteren meteorologiaren gorabeherak aztertuko ditu Euskal Herriko ikerlari taldeak.

Ander:
Marten ez dago hautsa eta hautsa eta hautsa besterik.

Ioar:
Planeta estaltzen duen hauts hori ikertzen saiatuko dira.

Ander:
Nire ustez, hautsak irentsi egingo du ibilgailua. Eta kito.

Ioar:
Helikoptero txiki bat ere bidali dute Perseverance ibilgailuan. Bi kiloko pisua du.

Ander:
Eta zein izen ipini diote dron horri?

Ioar:
Ingenuity.

Ander:
Izen aproposagorik ezin zuten asmatu.

Ioar:
Ez zaitez ezkorra izan.

Ander:
Estrabagante kuadrilla bat dira horiek guztiak. Lurrean izugarrizko arazoak ditugun bitartean, zoro horiek Marten daukate burua.

AUDIOA-2 | GORKA ARANA

Ioar:
Perseverance ibilgailuak 23 kamera daramatza. Eta horietako bati SuperCam esaten diote. Gaur egun dagoen sistema espektroskopiko konplexuena da.

Ander:
Zer arraio egingo du kamera horrek?

Ioar:
Sateliteen bitartez iritsiko zaizkien datuekin Marteko leku berezi horren mapa egitea lortuko dute.

Ander:
Oso interesgarria da kontatzen didazun guztia, baina aldi berean abentura amorragarria iruditzen zait.

Ioar:
Zergatik daukazu hainbesteko mesfidantza?

Ander:
NASAkoak ez zaizkit gustatzen.

Ioar:
Dena den, zuk oso gustuko dituzu mapak eta dokumentu kartografikoak.

Ander:
Bai, hala da. Baina mapa egin eta gero zer? Aberats bati salduko diote Marteko eremu hori?

Ioar:
Sorpresa bat emango dizut.

Ander:
Ez dut uste harrituko nauzunik.

Ioar:
Marteko Jezero kraterraren mapa egiten ari direnez, koadranteei izenak jarri dizkiete.

Ander:
Zein izen?

Ioar:
Urbasa, Urdaibai eta Basque Countryko sumendiak.

Ander:
Txantxetan ari zara?

Ioar:
Ez, ez, egia da.

Ander:
Tira... proiektu zoro hori apur bat gustatzen hasi zait. Deituko al diogu Gorka Arana delako horri?

Ioar:
Aurrera.

Epilogoa - Beti Ikasten

Ander:
Zer ikasi dugu gaur?
GOGOA singularrean esaten dugu.

—«Ikerlari talde horretan egoteko gogoa daukazu».

Ioar:
Hemen adibide batzuk:

—Jateko gogoa dugu.
—Berriz Urdaibaira joateko gogo bizia dut.
—Ez da erraza denen gogoa betetzea.

Ander:
ITXAROPENA ere singularrean jokatzen dugu:

—Ikerlari talde horretan sartzeko itxaropena duzu.
Itxaropen osoa daukat gaur ez dugula galduko.
—Zure mezuak itxaropen apur bat eman zidan.

Hemen entzun dezakezue Gorka Aranari egindako elkarrizketa.

Jaurlaritza Logoa