NEREA:

Egun on, Ander.

ANDER:

Baita zuri ere, Nerea.

NEREA:

A ze eguraldia, ezta?

ANDER:

Zoratuta dago. Ez dakit nora goazen horrela! Hala ere, nire kuadrillako lagunak kontentu daude: Euskadi tropikala bihurtzea nahi dute. Zer iruditzen?

NEREA:

Zientzialariek abisatzen dutenez, klimaren aldaketak kalte handiak ekarriko dizkigu, eta gauza txarrak gertatuko dira guk espero baino lasterrago.

ANDER:

Nire irudipena da industrian, enpresan eta lurretik materiak ustiatzen dabilen jendeak ez duela klima krisiari buruzko konturik jakin nahi.

NEREA:

Orduan, horrek esan nahi du politikari nagusiek ere beti aitzakiak ipiniko dituztela neurri zorrotzak ez hartzeko?

ANDER:

Klimaren krisiari buruzko gailurrak antolatzen dituztenean nazioartean, azkenean ez dute ezer adosten.

NEREA:

Zuk ezagutzen al duzu Unai Pascual?

ANDER:

Badakit nor den, bai. Gasteiztarra da. Ikerbasque erakundeko ikerlaria da, ezta? Biodibertsitatearen eta ekosistemaren inguruko ikerketak egiten aritu dela uste dut.

NEREA:

Bai, hori da. Munduko 47 herrialde ezberdinetako ikerlariekin batera lanean jardun du Unai Pascualek.

ANDER:

Eta zein ondorio atera dute?

NEREA:

Klima aldaketak eta bioaniztasunaren gainbeherak modu negatiboan eragiten dute ekosistemen funtzionamenduan. Alegia, bioaniztasunak  garai batean izaniko indarra, gutxika-gutxika galdu egin da. Eta horrek pertsonen bizi kalitatean ondorio txarrak izango ditu.

UNAI PASCUAL IKERLARIA

ANDER:

Munduko CO2 isuriek tontorra joko dutela esan du ikerlariak.

NEREA:

Tontorra hitza erabili du Unai Pascualek. Eta zuk lehentxeago esan duzu klimaren krisiari buruzko gailurrak antolatzen dituztela nazioartean.

ANDER:

Mendizaleak ematen dugu euskaldunok, ezta? Hainbeste tontor eta gailur!

NEREA:

Euskaraz bost modu ezberdin badira, gutxienez, mendiaren goiko aldea adierazteko:

—mendi punta
—mendi gaina
—mendi tontorra
—mendi gailurra
—mendi burua

ANDER:

Baina kasu horretan, ikerlariak adierazi du hiru urte barru munduko CO2 isuriek tontorra joko dutela. Metafora bat egin du orduan?

NEREA:

Sarritan erabiltzen dugu hizkuntza era figuratu batean.

ANDER:

Esplikatu egidazu hori, mesedez.

NEREA:

Goia jo esaten dugu, eta esan nahi du puntu edo maila gorenera iristea edo igotzea. Goia jo esaten den antzera, tontorra jo ere erabiltzen da.

ANDER:

Ulertu dut. Kontrakoa adierazteko esaten dugu behea jo.

NEREA:

Hori da. Goia jo eta behea jo antonimoak dira.

ANDER:

Behea jotzeak esan nahi du lurra jotzea.

NEREA:

Bai. Gauza bera esanahi dute aditz hauek:

—behea jo
—lurra jo
—hondoa jo
—beheraino erori edo
—beheraino jausi

ANDER:

Munduko CO2 isuriek tontorra jotzen dutenean... ai ama!... zer gertatuko zaigu zuri eta niri?

UNAI PASCUAL IKERLARIA

NEREA:

Klimaren aldaketaren ondorioz gertatuko diren katastrofeak zuk eta biok ordaindu beharko ditugu.

ANDER:

Zu eta biok? Hau da: zure eta nire artean pagatuko ditugu hondamendiak, katastrofeak, desmasiak, deskalabruak eta ausiabartzak?

NEREA:

Ez dakit zer erantzun. Baina argi dago hondamen larriak ekarriko dituela klimaren krisiak. Normalean herrialde pobreetan gertatzen dira katastrofe gehienak, ez baitaude prestatuta herrialde aberatsetan bezala.

*Hemen entzun dezakezue NAIZ irratian Unai Pascual ikerlariariari egindako elkarrizketa osoa.