[22] Politikoki Burgos. Geografikoki Euskal Herria.

Argantzon eta Trebiñu udalerriek osatzen dute Trebiñuko barrendegia, Arabako bihotzean izan arren, administratiboki Burgosen parte dena. 2.000 biztanle inguru daude erroldatuta eta 1.600 bat bozkatzera deituak.

Transkripzioa:

Ioar:
Egun on, Ander.

Ander:
Ona dago, giroaz ari bazara.

Ioar:
Hemen behintzat bai, badago giroa.

Ander:
Aspaldian hori esaten du mundu guztiak, giroa dagoela; baina nik ez dut antzematen.

Ioar:
Zer nahi duzu, jendea kalejiran ibiltzea, kalean gora, kalean behera?

Ander:
Parrandazaletzat hartzen nauzu beti.

Ioar:
Han eta hemen, nik sumatzen dut zerbait mugitzen ari dela.

Ander:
Zer sumatu duzu ba?

Ioar:
Jendea gauzak egiteko gogoz ikusten dut. Zuk ez?

Ander:
Zuk jakingo duzu non.

Ioar:
Esate baterako, nik asko begiratzen dut Trebiñu aldera. Han gertatzen direnak segitzen ditut.

Ander:
Trebiñu? Arabaz ari zara?

Ioar:
Naziogintzaren arloan izaten ari diren prozesu interesgarrienak han ikusten ditut nik.

Ander:
Zur eta lur utzi nauzu. Hobeto azaldu beharko didazu.

AUDIOA-1 | ARGANTZUN

Ioar:
Berezia da Trebiñuko egoera. Araba barruan dago geografikoki, baina politikoki ez. Arabarrak izan nahi dute administrazio aldetik, eta Euskal Herria geografikoki.

Ander:
Marka da, gero, oraindik horrela ibili beharra.

Ioar:
Gaztela eta Leongo administrazioaren ardurapean daudenez, trebiñarrak behin eta berriro Arabakoak izatea aldarrikatzen ari dira.

Ander:
Marrazkia ikusten dut. Hala ere, egia da oso gutxitan pentsatu dudala arazo horri buruz.

Ioar:
Legeari dagokionez Burgos probintziakoak izateak, baina berez Araba izan nahiak, traba asko sortu dizkie eguneroko bizitzan. Azkena, pandemia kontuetan.

Ander:
Zer ikusi du koronabirusak honetan guztian?

Ioar:
Bitxia badirudi ere, covid garaian Eusko Jaurlaritzaren aholkuak eta aginduak bete dituzte Trebiñun. Ez al da kontraesanari buelta ematea?

AUDIOA-2 | ARGANTZUN

Ander:
Orain gogoratu naiz. Joanda nago Araba Euskaraz batera. Eta uste dut Argantzunen ospatu zela. Oso ondo pasatu izanaren oroitzapena daukat.

Ioar:
Argantzungo ikastolarena da beste adibide on bat, hain zuzen ere.

Ander:
Zer gertatzen zaie?

Ioar:
Gaztela eta Leongo administraziopean Argantzungo ikastolak ez zuen laguntzarik jasotzen. Baina euskarazko eskolak eman arren, Eusko Jaurlaritzak ere ez zuen laguntzen.

Ander:
Harrituta utzi nauzu.

Ioar:
Horixe da gaurko Euskal Herria.

Ander:
Zer egin liteke horrelako egora baten aurrean?

Ioar:
Zuhurtziaz eta irudimenez jokatu.

Ander:
Zer egin dute?

Ioar:
Ikastola Arabako administrazioan legeztatu, hartara Eusko Jaurlaritzaren laguntzak jaso ahal ditzan.

Ander:
Desobedientzia ekintzatzat jo dezakete hori?

Ioar:
Legeaz baliatu besterik ez dira egin: administratiboki tokiz aldatu, euskaldun gisa funtzionatzeko. Ez al da zoragarria?

Ander:
Eta horrek ez du ondoriorik izan?

Ioar:
Bai, onerako.

Ander:
Argantzungo ikastolaren jokaldia... apuntatuta!

Ioar:
Esperientzia interesgarria da. Duela ia hogei urte sortu zen. 2003an 10-11 ikaslerekin hasi zen, eta gaur egun ia 60 ikasle dituzte.

Ander:
Etxera noa berehala. Mapan ondo kokatu behar dut Trebiñu, lagunekin asteburu-pasa joateko.

Ioar:
Egin kontu, guztira Trebiñuko konderrian 1.400 biztanle direla. Ikastolan 60 ikasle baldin badaude, 60 familia dira. Aintzakotzat hartzeko zenbakia da.

Ander:
Zein da han euskararen egoera?

Ioar:
Ikastolatik kalera atera dute hizkuntzaren afera. Euskara elkarte bat sortu zuten gurasoek, eta horrekin ari dira jo eta su!

Ander:
Eta politika aldetik?

Ioar:
Hor ere badago zer kontatuta. Gaztela eta Leongo administraziopean egonik, azken hauteskundeetan oso txikia izan zen parte hartzea. Eta ez hori bakarrik...

Ander:
Beste ezusteko bat eman behar didazu?

Ioar:
Abertzaleak dira nagusi Trebiñuko udaletan. EH Bilduk eta EAJk udal bana dute Gaztela eta Leongo administrazioan.

Ander:
Hamaika ikusteko jaioak gara!, benetan.

Epilogoa-Beti Ikasten

Ioar:
Zer ikasi dugu gaur?
-TZAT atzizkiaren erabilera.
Ander kexatu egin zait:

—«Parrandazaletzat hartzen nauzu beti».

Ander:
Neuk ere erabili dut, honela:

—«Desobedientzia ekintzatzat jo dezakete».

Ioar:
Hemen beste adibide batzuk:

—Aintzakotzat hartzeko zenbakia da.
—Zientzialari handitzat daukate Alemanian.
—Margolan bat emango dizute saritzat.
—Arropa erabiliak biltzea eskaini didate lantzat.

Hemen entzun dezakezue Argantzon herritarrekin egindako erreportajea.