Udalak dira herritarren lehendabiziko lerro administratiboa, eta euskarak eta euskal hiztunok bizi dugun oldarraldi honetan EH Bilduk gobernaturiko udaletan kezka nagusiak zeintzuk diren azaldu dio NAIZ Irratiari Onintze Oleaga koalizio abertzaleko Udalgintza arduradun eta abokatuak.

«Kezka nagusia gizarteak daukan kezka orokorra da. Inoizko baliabide gehien ditugu euskarak aurrera egiteko, inoizko administrazio gehienetan jar gaitezke martxan, baina benetan euskararen erabileran eta ezagutzan ere atzeraldi bat gertatzen ari da», hasi da esplikatzen.

«Hori da gure kezka nagusietako bat, euskarak herri hau ezaugarritzen duelako, identitatea ematen diolako eta, are gehiago, herri hau biziberritzen duelako. Urte luzeetan administrazioko erabilera gorantz joan den arren, momentu honetan oldarraldi judizial oso bat daukagu euskararen atzeraldi hori sostengatzen duena, eta guk hori ardura handiz bizi dugu, gure herriaren nortasunaren zati handi bat galtzen ari delako horretan», adierazi du.

Lege aldaketa bat

Beraz, horretan lanean ari da EH Bildu, euskararen erabilerari eta euskarari etorkizun oparoago bat bermatuko dion lege aldaketa bat behar dela konbentzituta. Gasteizko Legebiltzarrean lege tramitazio horretan ari dira eta «prozesu legegile horretatik euskara bera sostengatu eta bermatuko duen marko normatibo bat irten dadila» espero du Oleagak. Gainera, gehiengo zabal batekin egin daitekeela uste dute eta horretarako lan egingo dute.

«Gaur egun, esan dezakegu hizkuntza araubidea orain dela 40 urte egin zela eta orduan zegoen marko normatiboari erantzuten diola. Ezinbestean, gaur egungo gizarteak, administrazio egiturek eta marko normatiboek bestelako egitura bat eskatzen dute, eta bestelako egitura hori estatus politikoaren eztabaidan berme gehiago izatetik eta EAEn Legebiltzarrean euskarak berak beste babes bat izatetik etorri behar da», aldarrikatu du Onintze Oleagak.

Gezurrezko talka bat

Paradigma berri hau ezartzeko, oldarraldian, ustezko legedi talka batez baliatu dira bai epaileak, baita erakunde, sindikatu eta norbanako jakin batzuk ere: lanbide publiko bat edukitzeko eskubideak lehentasuna du hizkuntza eskubideen aurrean. Baina talka hori ez da benetakoa, EH Bilduko Udalgintza arduradunaren arabera: «Langileen eskubideak eta hizkuntza eskubideak ez daude inoiz kontrajarrita». Harreman gatazkatsua izatetik urrun, «batak bestea elikatzen eta aberasten du eta hori da zabaldu beharreko ikuspuntua: hizkuntza bat ezagutu eta erabiltzeak ez dio inoiz inori kalterik egingo; guztiz kontrakoa, bai norbere lana, bai norbere bizitza ere aberastu egingo du. Hori guztioi gertatzen zaigu hizkuntza bat ikasten dugunean, hizkuntza ikasteaz gain kultura bera ere zabaltzen dizulako eta harremanak berak ere zabaltzen dizkizulako».

Hortaz, langileen eskubideak eta hizkuntza eskubideak kontrajarriak direla defendatzea «oso tranpatia» dela uste du, eta oinarri juridikoei baino gehiago interes politikoei erantzuten diela. 

Koalizio abertzaleak argi du euskararen aurkako interes politiko hauei politikatik ere erantzun behar zaiela, eta oinarria herritarrekin gertueneko tratua duten erakundeetan egon behar dela, udaletan. Izan ere, neurriak berandu baino lehen hartu ezean, herri honen nortasuna bera arriskuan egon litekeela ohartarazi du Oleagak: «Euskararen erabileran eta ezagutzan ere atzeraldi bat ematen ari da. Hori da gure kezka nagusienetarikoa, euskara badelako herri hau ezaugarritzen duena, herri honi identitatea ematen diona eta are gehiago, herri hau biziberritzen duen hizkuntza bera ere».  

UEMAk berriki egindako larrialdi linguistikoaren diagnostikoarekin bat egiten du EH Bilduk, inoiz baino baldintza hobeagoak ematen direlako euskararen sustapen eta hazkunderako, baina maila administratiboan emandako urratsak ez dira islatzen ari maila sozialean, kontrakoa akaso. Eudelen ere pausoak eman behar direlakoan dago; besteak beste, Udalhitz bultzatuz eta sindikatuekiko negoziazio maila seriotasunez jorratuz. 

Koska bat gorago egin beharreko lan parlamentarioari begira daude udalak, Eusko Legebiltzarrean EH Bildu eta EAJ lantzen ari diren euskara eta euskaldunak babesteko lege proposamenei, hain zuzen. «Espero dezagun prozesu legegile horretatik euskara sustatu eta bermatuko duen marko normatibo bat irten dadila», adierazi du Oleagak. «Gehiengo zabal batekin uste dugu egin daitekeela hori eta horretarako lan egingo dugu» gaineratu du.