Gaindegiak argitaratu berri duen ‘Nafarroa, Euskal Herria 2004 eta 2024 adierazleen galeria’ izeneko txostenak hainbat mito gezurtatu ditu Nafarroako ekonomiaren inguruan. Nabarmenena, industriaren ingurukoa: ohiko ustea da Nafarroak lehen sektorean oinarritutako ekonomia duela, baina egia esan, industriak Barne Produktu Gordinean duen pisua Euskal Herriko altuena da. Zehazki, industriak %31ko ekarpena egiten du Nafarroan, Euskal Herri osoko %27ko batez bestekoaren gainetik.

Anjeles Iztueta, Gaindegiako kide eta matematikariak azaldu duenez, «azken 20 urteetan Nafarroako industria etengabe hazi da», nahiz eta 2008ko finantza krisia eta Covidaren pandemia tartean izan. Denbora honetan %83ko hazkundea izan du sektoreak. Iztuetak azpimarratu duenez, «industriaren garapen horri digitalizazio prozesuak eta lehen sektore industrializatu baten indarra gehitu behar zaizkio».

Bestalde, demografia ere nabarmen aldatu da: 2004 eta 2024 artean Nafarroak 100.000 biztanle gehiago irabazi ditu, %18,6ko hazkundearekin. Gaur egun 683.525 biztanle ditu, eta horrek Euskal Herriko hazkunde indizerik altuena bihurtzen du. Aniztasun handiko immigrazioaren eraginez izan da hazkunde hori: Latinoamerika, Afrika, Ekialdeko Europa eta Espainiako hainbat tokitatik iritsitako pertsonak bizi dira Nafarroan. Hala ere, «datu kezkagarri» bat da etorri berrien herenak ez duela euskaraz ezta gaztelaniaz ere hitz egiten.

Ekonomikoki, produktibitatea ere gora doa: Nafarroako eta oro har Euskal Herriko lanorduko aberastasuna Europar Batasuneko 27 herrialdeetako batez bestekoaren gainetik dago, industriaren pisu handiari esker. Hala ere, aberastasunaren banaketa ez da orekatsua: hazkunde ekonomikoak ez du eragotzi pobrezia arriskuan dauden pertsonen kopurua handitzea. Iztuetak ohartarazi du Nafarroan hiru lagunetik bat egoera horretan egon daitekeela, eta erkidegoko egoera okerragoa dela Araba, Bizkai, Gipuzkoa edota Ipar Euskal Herriarekin alderatuta.

Beraz, Nafarroako ekonomiaren irudi zaharkitua baztertzeko garaia da; izan ere, baratze soil batetik harago, industria, digitalizazioa eta aniztasun handiko gizarte batean oinarritutako errealitate konplexua da gaur egungo Nafarroa.